Trào ngược dạ dày thực quản là một căn bệnh vô cùng phổ biến hiện nay. Đây là một căn bệnh có tính chất vô cùng phức tạp, khiến nhiều người thường có những đánh giá sai lầm về tình trạng của mình, có thái độ thờ ơ với bệnh. Chính điều này khiến cho họ gặp nhiều biến chứng nghiêm trọng như loét, hẹp thực quản,… Hãy tham khảo ngay những thông tin trong bài viết dưới đây về các loại thực phẩm nên ăn và không nên ăn khi bị trào ngược dạ dày để tránh được những nguy cơ khôn lường của bệnh.
Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho bệnh nhân trào ngược
Trào ngược dạ dày thực quản hay còn gọi là trào ngược axit dạ dày, là tình trạng thường xuyên trào ngược dịch vị dạ dày lên thực quản, gây ra các tình trạng bệnh lý, có thể suy dinh dưỡng, viêm thực quản và một số biến chứng hô hấp khác. Biểu hiện chủ yếu của căn bệnh này là ợ hơi, ợ nóng và ợ chua, buồn nôn, nôn, đau tức ngực, khản giọng và ho, miệng tiết ra nhiều nước bọt…
Một trong số những nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản là do stress, do các yếu tố bẩm sinh, và đặc biệt là thói quen ăn uống không lành mạnh như: ăn quá no, ăn vào ban đêm, ăn nhiều đồ chua hay đồ ăn nhanh, chiên rán làm cho trương lực của cơ thắt thực phẩm bị quá mức, đóng mở bất thường.
Hầu hết mọi người đều biết trào ngược dạ dày thực quản có nguyên nhân sâu xa là do sự mất cân bằng giữa các yếu tố tấn công và bảo vệ dạ dày, trong đó yếu tố tấn công điển hình là axit dịch vị dạ dày. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây ra triệu chứng và biến chứng của bệnh chống lại các yếu tố tấn công này cho thấy hiện có cơ chế bảo vệ nhờ cơ thắt thực quản lớp chất nhầy bao phủ lên niêm mạc do dạ dày tiết ra. Từ đó có thể kết luận rằng, bệnh nhân trào ngược dạ dày cần phải lựa chọn thực phẩm theo nguyên tắc là làm giảm dịch vị dạ dày, giảm axit, tăng tiết chất nhầy để bảo vệ thực quản:
- Nên chọn những thực phẩm có khả năng trung hòa axit như các sản phẩm làm từ tinh bột hay các nguồn protein dễ tiêu.
- Tránh ăn đồ gây tăng tiết axit, tăng kích thước cơ thắt thực quản như nước ngọt có ga, đồ chua như chanh, cam, gia vị cay nóng, bạc hà, dưa muối.
Xem thêm: Bệnh đau dạ dày: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa trị
Trào ngược dạ dày thực quản nên ăn rau gì?
Rau xanh luôn là một loại thức ăn đứng đầu trong danh sách của bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản. Trong rau xanh chứa rất ít chất béo, đường, giúp làm mát dạ dày, rất tốt cho hệ tiêu hóa. Chúng có tính kiềm cao, cung cấp chất xơ làm cho hoạt động tiêu hóa tốt hơn. Chính vì vậy mà bạn nên sử dụng một số loại rau xanh được các bác sĩ khuyên cho bệnh nhân trào ngược axit dạ dày như:
Các rau họ Cải
Các loại rau họ Cải luôn là gợi ý hàng đầu trong danh sách rau dành cho bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản. Ngoài cung cấp nguồn chất xơ, nước, Protein, Vitamin K,… loại rau thuộc họ này còn bổ sung các chất chống Oxy hóa, giúp làm giảm thiểu tác hại do axit dạ dày gây ra, ngăn ngừa sự tấn công của vi khuẩn và sự hình thành các gốc tự do ở niêm mạc dạ dày, thực quản, giúp việc sửa chữa vết thương được tiến triển tốt hơn, cải thiện sức đề kháng của đường ruột.
Từ các loại rau cải bạn có thể chế biến rất nhiều món ăn như luộc nấu canh với thịt với cá hay xào thịt, ăn sống… Bạn hãy thêm loại rau này vào thực đơn hàng ngày từ 3 đến 4 lần trong một tuần để có thể góp phần đẩy lùi căn bệnh trào ngược dạ dày thực quản giảm thiểu nguy cơ biến chứng của căn bệnh này.
Xem thêm: [Chia sẻ] Bị đau dạ dày nên ăn gì? kiêng gì? Để nhanh khỏi nhất
Súp lơ
Súp lơ là một loại rau được rất nhiều bà nội trợ yêu thích vì nó có nhiều tác dụng quý đối với sức khỏe. Trong súp lơ có chứa rất nhiều chất xơ, Vitamin A cùng với các nguyên tố vi lượng như sắt, đồng, kẽm và các chất dinh dưỡng thiết yếu. Chúng có công dụng ngăn ngừa lão hóa, chống Oxy hóa, tăng cường sức đề kháng, cải thiện hệ miễn dịch, kích thích tiêu hóa, làm giảm các triệu chứng đầy hơi, trướng bụng, khó tiêu, táo bón,… Đây là những triệu chứng thường gặp khi bị trào ngược dạ dày thực quản.
Ngoài ra, trong súp lơ còn cung cấp chất Sulforaphane. Đây là một hoạt chất đã được chứng minh có khả năng ức chế sự phân chia tế bào của vi khuẩn Hp – một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh viêm loét dạ dày tá tràng.
Mồng tơi
Trong rau mồng tơi có chứa hàm lượng calo và lipid rất thấp nhưng lại có một lượng lớn Vitamin A, C, khoáng chất và các chất chống Oxy hóa, hàm lượng lớn chất xơ làm giảm cơn đau dạ dày. Chất nhầy có trong rau mồng tơi kích thích nhu động ruột, nhuận tràng tốt hơn, làm cho hệ tiêu hóa ổn định, giảm các triệu chứng ợ hơi, ợ chua của trào ngược dạ dày thực quản.
Ngoài ra, rau mồng tơi còn có công dụng rất tốt trong việc hạ Cholesterol xấu nên có lợi với những ai bị bệnh mỡ máu, giúp thanh nhiệt giải độc, làm lành vết thương… Bạn có thể khiến rau mồng tơi trở thành thức ăn thơm ngon bổ dưỡng trong các bữa ăn gia đình hàng ngày với các món canh, xào,…
Tía tô
Toàn thân cây tía tô có chứa các tinh dầu như Limonen, Dihydrocumin và các chất chống Oxy hóa giúp chống viêm, chống dị ứng, làm sạch các vết rách, sẹo,… từ đó giúp quá trình làm lành vết viêm loét trên niêm mạc dạ dày dễ dàng hơn, hạn chế tình trạng tiết axit quá mức, giảm các cơn đau thắt dạ dày thực quản.
Thìa là
Thìa là là loại rau được biết đến có hàm lượng chất xơ, Vitamin A, Vitamin C và các hợp chất chống Oxy hóa, Flavonoid giúp chống viêm, giảm đau, chữa trị các cơn co thắt dạ dày thực quản, bảo vệ đường tiêu hóa, hỗ trợ điều trị trào ngược dạ dày.
Ngoài ra, rau thìa là còn có công dụng rất tốt trong chữa trị rối loạn kinh nguyệt, bệnh viêm đường hô hấp. Loại rau này có thể được chế biến thành các món canh, xào, gia vị hay làm chả trứng, chả thịt.
Lá mơ lông
Trong lá mơ lông có rất nhiều Vitamin C, Carotene, tinh dầu và Protein giúp kháng viêm, giảm sưng tại niêm mạc dạ dày, làm lành các tổn thương tại niêm mạc dạ dày. Đây là một cách làm lành và giảm đau vô cùng đơn giản, an toàn và hiệu quả.
Lá mơ lông thường được sử dụng như một loại rau gia vị ăn kèm với thịt bò, thịt trâu,.. giúp thanh nhiệt, sát trùng, chữa cảm lạnh, chữa ho.
Trào ngược dạ dày thực quản nên ăn thực phẩm gì?
Các loại đậu
Các hạt thuộc họ đậu là một trong các loại thực phẩm được khuyên dùng nhiều nhất cho những người bị hội chứng GERD. Do trong các loại hạt này chứa rất nhiều chất xơ, Amino Axit cần thiết cho cơ thể.
Trong hạt đậu có chứa nhiều Vitamin A, D, B12 có công dụng ngăn ngừa lão hóa, chống Oxy hóa, cải thiện hệ miễn dịch của đường ruột, chứa hàm lượng canxi rất cao ngăn ngừa bệnh loãng xương, làm cho xương chắc khỏe hơn.
Lượng chất xơ có trong các loại cây họ đậu còn giúp nhuận tràng, ngăn ngừa táo bón, kích thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, bảo vệ niêm mạc dạ dày, chống viêm loét, xuất huyết dạ dày. Hàm lượng Protein, Gluxit và chất xơ cao trong hạt đậu còn có công dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi các yếu tố gây hại xấu, cải thiện dần dần tình trạng của bệnh.
Tuy nhiên, khi sử dụng các loại đậu Hà Lan, đậu đỏ, đậu xanh cần phải ngâm chúng qua đêm, chia thành nhiều bữa nhỏ để tránh hợp chất Cacbohydrat có trong loại hạt này khiến cho người bệnh bị đầy hơi.
Các chế phẩm từ sữa
Sữa là loại thực phẩm vô cùng dinh dưỡng, có lợi với sức khỏe của con người. Tuy nhiên không phải loại sữa nào cũng có lợi cho bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản, đặc biệt nếu không biết lựa chọn chế phẩm sữa phù hợp có thể khiến cho bệnh nặng hơn.
Sữa chua sẽ giúp thức ăn tiêu hóa nhanh hơn, cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày do có chứa nhiều vi sinh vật lên men có lợi cho đường tiêu hóa. Tuy nhiên không nên ăn sữa chua lúc đói để tránh phản tác dụng, tạo môi trường axit trong dạ dày, khiến cho tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.
Sữa bò cũng là một loại sữa giàu chất béo, có ảnh hưởng rất lớn tới cơ thắt thực quản dưới, gây ra các biến chứng nặng hơn cho người bệnh. Vì vậy, trước khi uống sữa bò, cần tách kem, giảm chất béo hoặc sử dụng thay thế bằng sữa dê và không uống sữa khi đói.
Các loại ngũ cốc
Ngũ cốc và yến mạch là một loại thực phẩm đa năng, chúng được sử dụng rất nhiều cho bệnh nhân tim mạch và người bị hội chứng trào ngược dạ dày thực quản. Sử dụng các loại thực phẩm này vào buổi sáng vừa cung cấp năng lượng cho cơ thể, vừa giúp hấp thu lượng axit dư thừa, làm giảm các triệu chứng của trào ngược dạ dày.
Gừng
Gừng có tính chống viêm nên có công dụng hiệu quả trong việc điều trị các triệu chứng trào ngược axit dạ dày và các rối loạn tiêu hóa khác. Trong gừng có hợp chất Phenolic, có tác dụng rất tốt trong việc giảm kích ứng đường tiêu hóa, làm dịu các cơn co thắt dạ dày, làm giảm khả năng trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản. Gừng còn giúp làm lành các vết loét dạ dày.
Bạn có thể thêm gừng vào các món ăn hàng ngày như pha với trà, nấu canh hoặc cho thêm vào nước trà xanh, uống trà gừng để làm giảm các triệu chứng khó chịu do trào ngược dạ dày thực quản gây ra.
Các loại thịt đỏ
Trong thịt đỏ có chứa rất nhiều Protein có lợi với cơ thể, lại không khiến dạ dày phải hoạt động và co bóp nhiều nên thường được sử dụng cho bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản.
Những người bị bệnh này nên bổ sung các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn, thịt trâu.
Tinh bột nghệ
Nghệ là một loại củ được sử dụng rất nhiều trong chữa trào ngược dạ dày. Tinh bột nghệ chữa rất nhiều Curcumin. Đây là một hợp chất giúp chống Oxy hóa mạnh, giúp ức chế hoạt động của vi khuẩn Hp, ức chế quá trình tiết dịch vị dạ dày, đồng thời kích thích quá trình làm lành tổn thương trong dạ dày được tiến triển nhanh hơn. Ngoài ra, Curcumin còn có công dụng cải thiện các vấn đề tiêu hóa, chữa các triệu chứng đầy hơi, rối loạn tiêu hóa.
Thông thường, người ta thường kết hợp tinh bột nghệ với mật ong để tăng hiệu quả điều trị. Ngoài ra cũng có thể để kết hợp tinh bột nghệ với dừa tươi để làm nước uống, kết hợp với chuối xanh hoặc bột sắn dây.
Xem thêm: [Bật mí] Cách chữa trào ngược dạ dày bằng nghệ tại nhà đơn giản nhất
Nhai kẹo cao su
Nước bọt có tính kiềm, chính vì thế là một trong những cách giúp làm giảm axit, trung hòa axit ở dạ dày thực quản, làm tăng tiết nước bọt, tăng tính kiềm. Việc nhai kẹo cao su không những cung cấp oxy cho não mà còn kích thích sản xuất nước bọt, làm trung hòa axit dịch vị, giảm đau và giảm triệu chứng cho bệnh nhân mắc hội chứng này. Tuy nhiên bạc hà không tốt cho bệnh nhân bị trào ngược nên không sử dụng kẹo cao su bạc hà, vì có thể gây co thắt thực quản dưới.
Trào ngược dạ dày thực quản nên ăn hoa quả gì?
Sử dụng dưa hấu hoặc dưa gang
Dưa hấu và dưa gang có khả năng trung hòa các gốc axit dư thừa trong dạ dày nên được nhiều bác sĩ khuyên sử dụng cho bệnh nhân. Nó cung cấp nguồn Vitamin dồi dào cho cơ thể, cải thiện tình trạng ợ chua, ợ nóng ở các bệnh nhân trào ngược dạ dày, loét dạ dày tá tràng.
Quả bơ
Quả bơ mềm, dễ tiêu hóa nên rất tốt với dạ dày, giúp cho dạ dày không cần phải hoạt động nhiều, giảm co bóp. Ăn bơ thường xuyên còn giúp điều hòa hoạt động tiêu hóa, điều hòa nhu động ruột. Trong bơ có chứa nhiều Kali giúp giảm căng thẳng, stress gây đau dạ dày.
Nước dừa tươi
Nước dừa tươi giúp cung cấp nhiều Vitamin A, C và khoáng chất thiết yếu, giúp cho cơ thể không bị thiếu nước, có tác dụng ngăn ngừa kháng khuẩn, chống viêm loét. Người bị trào ngược dạ dày có thể sử dụng nước dừa tươi như một nước uống bổ dưỡng hàng ngày. Tuy nhiên không nên uống quá 2 quả trong một ngày.
Đu đủ chín
Trong đu đủ chín có chứa các Enzym Papain và Chymopapain có công dụng rất tốt trong việc phân hủy các protein khó tiêu hóa. Ăn đu đủ chín giúp kích thích tiêu hóa, làm đẩy lùi các triệu chứng khó tiêu, trị táo bón, làm trung hòa axit dạ dày, làm dịu các triệu chứng đầy hơi, chướng bụng.
Chuối chín
Chuối là loại quả có chứa nhiều Vitamin và khoáng chất, giúp tăng cường hệ miễn dịch, được các nhà khoa học nhà dinh dưỡng chứng minh, công nhận. Đây là một loại trái cây vô cùng quen thuộc của người dân Việt Nam, được trồng phổ biến tại tất cả các tỉnh thành trên cả nước. Trong chuối có Kali giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa, hỗ trợ quá trình điều trị viêm loét dạ dày, kích thích dạ dày tiết dịch nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày.
Đặc biệt hoạt chất Pectin có trong chuối giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa cực kỳ tốt, ngăn ngừa nhiễm trùng đường ruột, giảm hiện tượng đầy bụng, khó tiêu. Tuy nhiên, bệnh nhân bị trào ngược dạ dày nên ăn chuối chín vì chuối chưa chín, chuối xanh khiến bụng dễ bị cồn cào, gây các triệu chứng đầy bụng, khó tiêu, khiến tình trạng của người bệnh trở nên nặng nề hơn.
Thanh long
Thanh long là một loại quả vô cùng tốt với hệ tiêu hóa. Trong loại quả này có chứa nước và chất xơ hòa tan rất cao, cùng với chất nhầy hoạt động như một lớp màng bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi sự tấn công của axit, cung cấp lượng lớn chất dinh dưỡng cho cơ thể mà không bắt dạ dày phải có bóp, hoạt động nhiều để tiêu hóa chúng.
Trào ngược dạ dày thực quản nên kiêng gì?
Đồ uống chứa chất kích thích
Các đồ uống có chứa chất kích thích như rượu bia, cà phê là các chất kích thích niêm mạc dạ dày tăng tiết axit, ức chế tiết chất nhầy bảo vệ. Nói chung là giảm các yếu tố bảo vệ của thực quản dạ dày, tăng yếu tố tấn công, tăng tiết Cortisol.
Chính vì vậy người đang trong quá trình điều trị bệnh hay người sau điều trị nên tránh xa các chất kích thích có cồn để tránh bệnh tái phát nhiều lần.
Thực phẩm nhiều dầu mỡ
Những thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, chất béo sẽ gây áp lực lên hệ tiêu hóa, đồng thời hàm lượng Protein được tiêu hóa chậm, đòi hỏi dạ dày phải huy động lớn Enzym và dịch tiêu hóa để phân tách chúng. Nhóm thực phẩm này làm cho hệ thống tiêu hóa hoạt động quá tải, dẫn đến đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
Chính vì vậy mà người bị trào ngược axit dạ dày thực quản nên tránh xa ăn khoai tây chiên, gà rán, mỡ động vật, nội tạng động vật, đồ biến chế biến sẵn, đồ hộp.
Hoa quả có vị chua, chát
Bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản vốn các chứa hàm lượng axit dịch vị HCl ở mức cao trong dạ dày, vì vậy việc thu nạp thêm các loại hoa quả vị chua, chát càng làm tăng thêm nồng độ axit trong dạ dày, khiến cho nguy cơ trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản cao hơn, gây ra triệu chứng ợ chua thường xuyên, đồng thời làm tăng nguy cơ tổn thương niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm loét dạ dày. Chính vì vậy mà bệnh nhân nên tránh ăn các loại hoa quả chua, chát, có nhiều axit như chanh, cóc, xoài xanh, cam quýt, bưởi chua, đu đủ xanh, việt quất.
Gia vị có tính cay
Ớt và tiêu là những gia vị thường được sử dụng trong các bữa ăn hàng ngày của gia đình Việt. Chúng có tính cay nóng, khiến đồ ăn ngon hơn, kích thích cảm giác thèm ăn. Tuy nhiên, các gia vị cay nóng này sẽ làm tăng tiết axit ở dạ dày, kích thích cơ thắt thực quản dưới, gây nên trào ngược dạ dày. Chính vì vậy mà bệnh nhân nên tránh xa các loại này.
Trên đây là những thực phẩm nên ăn và nên kiêng ăn dành cho bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản. Bên cạnh đó bệnh nhân nên kết hợp với chế độ sinh hoạt hợp lý, luyện tập thể dục, thể thao thường xuyên, nâng cao sức đề kháng, tránh thức khuya để đạt được hiệu quả tốt nhất trong điều trị.
