Hội chứng cai rượu: Kéo dài trong bao lâu, Cách chăm sóc và điều trị

Hiện nay ở nước ta bệnh nghiện rượu đang rất phổ biến, tỷ lệ người mắc chứng nghiện rượu là 1 đến 10% dân số. Bệnh gây ra rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, sức khỏe và đời sống của con người. Quá tình bỏ rượu hoặc cai rượu gặp phải khá nhiều trở ngại, khó khăn bởi người bệnh thường mắc phải hội chứng cai rượu kèm theo các diễn biến và dấu hiệu khó lường.

Định nghĩa hội chứng cai rượu

Sau khi những người nghiện rượu đột ngột ngừng uống hoặc bỏ rượu có thể gặp một loạt những biến đổi trong cơ thể, đôi khi còn dẫn đến nguy hiểm cho tính mạng. Hội chứng cai rượu là hội chứng xảy ra sau khi bệnh nhân đột ngột bỏ rượu.

Hội chứng cai rượu gặp ở những người bị nghiện rượu nhưng đột nhiên giảm lượng lớn rượu hoặc ngừng uống như:

Bệnh nội khoa:

• Khoảng 20% bao gồm đau ruột thừa, chấn thương hoặc viêm tụy cấp.
• Khoảng 75% nguyên nhân người bệnh phải dừng uống rượu do cao huyết áp, bệnh lý tá tràng, viêm cầu thận mạn, nhiễm trùng, loét dạ dày, xơ gan, viêm gan.

Tự nguyện cai rượu: tỷ lệ phần trăm số người tự nguyện cai rượu chỉ chiếm có 5%.

Hội chứng cai rượu kéo dài trong bao lâu?

• Giai đoạn sớm: triệu chứng của hội chứng cai rượu thường bắt đầu sau khoảng 8 đến 12 tiếng. Những triệu chứng bệnh thường sẽ đạt đến đỉnh trong khoảng 1-3 ngày sau khi ngừng sử dụng rượu và sau đó biểu hiện của các triệu chứng từ từ giảm bớt.
• Giai đoạn 2: giai đoạn này thường bắt đầu từ 12 đến 24 giờ sau khi ngưng sử dụng rượu.
• Giai đoạn 3: xảy ra trong khoảng 3-4 ngày kể từ khi dừng uống rượu. Hầu như người bệnh sẽ dừng triệu chứng ở giai đoạn 2, tỷ lệ tiến triển đến giai đoạn 3 chỉ chiếm 30%.

Nguyên nhân gây ra hội chứng cai rượu

Rượu là nguyên nhân gây ra hiệu ứng trầm cảm cơ thể, làm biến đổi gây rối loạn chức năng gửi tín hiệu qua lại của dây thần kinh và còn gây suy giảm chức năng của não bộ.

Nếu thời gian đủ dài sẽ làm hệ thần kinh trung ương tự điều chỉnh hoạt động khi có rượu mọi  lúc. Những dây thần kinh sẽ truyền tin cho nhau và não bộ sẽ cố gắng giữ tình trạng tỉnh táo.

Khi lượng rượu vào cơ thể bị giảm một cách đột ngột, lúc này não vẫn đang ở trong tình trạng phấn kích, vì vậy đã gây lên những triệu chứng cai nghiện.

Xem thêm: Bệnh Parkinson là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Biểu hiện của hội chứng cai rượu

Thông thường, sau khi đột ngột ngừng uống rượu khoảng từ 6 đến 24 giờ người bệnh sẽ có một số những biểu hiện sau:

• Thèm rượu mãnh liệt: dấu hiệu này bắt buộc sẽ xảy ra ở toàn bộ những người cai rượu. Người bệnh luôn rơi vào trạng thái thèm được uống rượu, tất cả những suy nghĩ và hành động của họ đều chỉ tập trung đến việc cung cấp thêm rượu vào cơ thể để giải tỏa cơn thèm rượu.
• Nôn hoặc buồn nôn, chán ăn: chán ăn, không muốn ăn gì là dấu hiệu thường xuyên xảy ra ở người cai rượu. Một số bệnh nhân thường cảm thấy buồn nôn sau khi ăn hoặc nôn khan.
• Run tay chân: sau khoảng từ 2 đến 3 giờ sau khi ngừng uống rượu thường xuất hiện dấu hiệu run tay chân. Người bệnh bị run chân tay, khó giữ thăng bằng hoặc đi đứng loạng choạng.
• Lo lắng quá mức: sau khi cai rượu khoảng 2 ngày, bệnh nhân thường xuyên ở trong tình trạng lo lắng, bất an, hoang mang, họ thường sợ sẽ có điều không tốt xảy ra với bản thân mình. Người bệnh hay bị lú lẫn, vào buổi tối những biểu hiện này có xu hướng tăng lên.
• Mất ngủ: sau khi cai rượu, dấu hiệu này thường xuyên xay ra. Bệnh nhân sẽ có cảm giác mất ngủ vào ngay đêm đầu tiên sau khi cai rượu. Người bệnh thường dễ bị thức dậy giữa chừng, ngủ nông, khó đi vào giấc ngủ và cảm thấy cơ thể mệt mỏi kéo dài. Hiện tượng mất ngủ sẽ bị kéo dài và đỉnh điểm của dấu hiệu vào ngày thứ 3 hoặc thứ 5 tính từ ngày cai rượu. Một số trường hợp bệnh nhân sẽ bị mất ngủ hoàn toàn.

  

• Huyết áp cao, nhịp tim nhanh, vã mồ hôi: mạch của bệnh nhân có thể tăng lên trên mức 100 lần/phút. Huyết áp người bệnh tăng lên mức 180-200 mmHg hoặc giảm một cách bất thường. Thân nhiệt bệnh nhân có thể tăng cao lên đến 38-39 độ C bởi mất nước, run cơ và mất điện giải. Sau khoảng từ 24 đến 36 giờ ngưng rượu thì dấu hiệu này được thể hiện một cách rõ rệt, tuy nhiên dấu hiệu trên sẽ mất dần sau khoảng 48 giờ.
• Ảo giác và hoang tưởng: chiếm tỷ lệ cao lên đến 85% người bệnh cai rượu sẽ rơi vào tình trạng ảo thanh, ảo giác, hoang tưởng với nội dung đa dạng như bị hãm hại, ghen tuông, nhìn thấy ma quỷ,..
• Kích động tâm thần vận động: sau khi đã trải qua các dấu hiệu trên, người bệnh có thể sẽ đập phá đồ đạc, la hét, đánh người xung quanh,..để có thể uống rượu.
• Xuất hiện những cơn co giật kiểu động kinh: cơn co giật có thể sẽ xuất hiện trong khoảng 6 đến 48 giờ sau khi cai rượu. những cơn co giật kiểu động kinh thường diễn biến rất nguy hiểm và bất ngờ, cần được xử lý và theo dõi kịp thời.

Triệu chứng của hội chứng cai rượu

Những triệu chứng bệnh có thể diễn biến sẽ nghiêm trọng hơn trong vòng 2-3 ngày và bị kéo dài trong nhiều tuần kế tiếp. Những triệu chứng thường có biểu hiện rõ rệt khi người bệnh thức dậy với một lượng nhỏ rượu trong huyết thanh.

Chứng mê sảng được cho là loại nghiêm trọng nhất trong hội chứng cai rượu. Triệu chứng của hội chứng cai rượu bao gồm:

• Lo âu quá mức.
• Xuất hiện cơn co giật.
• Lẫn lộn cực độ.
• Sốt.
• Xúc giác gặp ảo giác như tê, rát, ngứa mặc dù không thực sự xảy ra trên cơ thể bệnh nhân.
• Bị ảo giác về âm thanh: nghe thấy các tiếng động, tiếng ồn thực sự không tồn tại.
• Trực quan cũng có thể gặp ảo giác: nhìn thấy các hình ảnh không thực sự có.

Tuy nhiên, người cai rượu có thể sẽ gặp một số triệu chứng khác bởi những triệu chứng của người cai rượu rất phong phú.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc hội chứng cai rượu

Những người lạm dụng rượu, người nghiện rượu nặng có nguy cơ rất lớn mắc phải hội chứng cai rượu. Hội chứng này xảy ra phổ biến ở người lớn. Tuy nhiên, thanh thiếu niên và trẻ em uống quá nhiều rượu cũng có khả năng cao mắc hội chứng cai rượu.

Đối với nam giới, nghiện rượu xảy ra khi họ uống trên 5 đơn vị rượu (1 đơn vị rượu tương đương với 10g rượu nguyên chất. Còn đối với nữ giới, nghiện rượu là uống trên 4 đơn vị rượu.

Những kỹ thuật y tế giúp chẩn đoán hội chứng cai rượu

Thông thường, bác sĩ điều trị sẽ tìm hiểu về bệnh sử, tiến hành thăm khám lâm sàng và hỏi về những triệu chứng xảy ra trên người bệnh. Bác sĩ có thể tìm hiểu một số dấu hiệu như: run tay, mất nước, nhịp tim bất thường và sốt.

Thực hiện xét nghiệm đánh giá, kiểm tra độc tố, lượng rượu có trong cơ thể.

Bác sĩ có thể sử dụng thử nghiệm đánh giá lâm sàng để chẩn đoán hội chứng cai rượu. Mức độ nghiêm trọng của những triệu chứng sẽ được ghi trong bảng câu hỏi. Những thang điểm sẽ đo 10 triệu chứng sau: kích động, rối loạn thị giác, lo lắng, nhức đầu, cảm giác mờ mịt hoặc suy nghĩ không được rõ ràng, nôn hoặc buồn nôn, run, đổ mồ hôi đột ngột hoặc bộc phát, rối loạn cảm giác, rối loạn thị giác.

Phương pháp điều trị bệnh

Khi mắc bệnh nghiện rượu ở mức độ nặng bệnh nhân sẽ được phân vào điều trị nội trú hoặc bệnh viện tâm thần. Ở đây, để quá trình cai rượu được diễn ra thuận lợi thì bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân ngừng uống rượu đột ngột và sử dụng thuốc điều trị hỗ trợ như:

Benzodiazepin

Thuốc này được lựa chọn đầu tiên do thuốc có tác dụng vô cùng hiệu quả trong chống co giật, an toàn hơn Chlormethiazole, thời gian chuyển hóa kéo dài. Thuốc tác dụng đến hệ dẫn truyền thần kinh và giúp ngăn ngừa xảy ra biến chứng.

Những thuốc có thể dùng như Lorazepam, diazepam hoặc chlordiazepoxide. Phác đồ điều trị có thể giảm liều hoặc tăng liều:

Liều cao từ đầu: sử dụng 20mg diazepam trong vòng từ 1 đến 2 giờ đầu cho đến khi người bệnh được an thần. Sau đó nên dừng sử dụng thuốc và để thuốc chuyển hóa đạt hiệu quả.

Liều giảm dần: trong vòng từ 1 đến 3 ngày, 5-10mg diazepam/4-6 giờ. Sau đó cũng nên giảm liều trong 4 đến 7 ngày kế tiếp.

Phenytoin

Trong việc phòng chống, ngăn ngừa những cơn co giật thì sử dụng thuốc phenytoin không đạt được hiệu quả mong muốn. Tuy nhiên, thuốc có thể làm giảm các cơn co giật cục bộ, cơn co giật liên tiếp. Bệnh nhân bị chấn thương sọ não hoặc có tiền sử bị động khinh thường được áp dụng dùng thuốc phenytoin.

Trường hợp bệnh nhân vào viện với dấu hiệu tổn thương gan thì cần chăm sóc kỹ càng và theo dõi để tránh tình trạng hôn mê gan (não gan). Trong trường hợp này nên sử dụng oxazepam hoặc lorazepam không có quá trình oxy hóa ở gan. Nếu người bệnh không thể dùng đường uống thì có thể sử dụng lorazepam loại tiêm bắp.

Chất làm yên

Thuốc midazolam, sibazol có tác dụng làm giảm những cơn co giật, cho phép bệnh nhân dễ đi vào giấc ngủ sâu và giảm cảm giác lo lắng, bất an. Lưu ý rằng thuốc này chỉ sử dụng dưới sự chỉ định của bác sĩ.

Lọc máu

Có thể thay thế huyết tương của người bệnh bằng chế phẩm huyết tương hoặc dung dịch huyết tương. Thực hiện lọc máu bằng điện di huyết tương.

Điều trị rối loạn chất điện giải

Rối loạn điện giải thường xảy ra ở những bệnh nhân mắc hội chứng cai rượu, đặc biệt là trong giai đoạn sảng rượu. Điều chỉnh ngay khi người bệnh bắt đầu nhập viện hoặc cần theo dõi những chỉ số điện giải mỗi ngày bởi bệnh nhân có thể sẽ bị mất từ 4 đến 5 lít dịch mỗi ngày. Nên khuyến khích người bệnh cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, uống đủ nước và bổ sung vitamin, yếu tố vi lượng như Ca, Fe, Mg,.. cho cơ thể.

Tham khảo: Hội chứng cổ vai cánh tay: Triệu chứng, Nguyên nhân, Cách điều trị

Chế độ sinh hoạt khoa học, phù hợp

Nếu trong quá khứ, bạn đã bị mắc hội chứng cai rượu hoặc tình  trạng sức khỏe không tốt, bạn nên:

• Hạn chế sự tiếp xúc trực tiếp với những người lạ.
• Tìm nơi có ánh sáng nhẹ và yên tĩnh, thoải mái.
• Nơi sống có bầu không khí hỗ trợ tích cực.
• Uống nhiều nước và sử dụng thực phẩm lành mạnh.