Đau bụng vào buổi sáng khi vừa ngủ dậy hoặc sau khi ăn sáng là tình trạng mà nhiều người đang mắc phải hiện nay. Đôi khi cơn đau này còn kéo dài trong nhiều giờ dẫn đến làm chậm trễ công việc và gây ra nỗi sợ cho những người mắc phải. Vậy đau bụng vào mỗi buổi sáng là bệnh gì, có nguy hiểm không? Nguyên nhân nào gây ra hiện tượng này và cách xử lý chúng như thế nào? Các bạn hãy theo dõi bài viết dưới đây để tìm được câu trả lời chính xác nhất!
Đau bụng vào buổi sáng là bệnh gì?
Đau bụng vào buổi sáng là một triệu chứng có liên quan đến các bệnh lý về đường tiêu hóa, tiết niệu hoặc sinh dục. Nó có thể là cơn đau cơ năng (khi nhu động ruột hoạt động quá mức vào buổi sáng) hoặc có thể là cơn đau xuất phát từ các bệnh lý trong cơ thể (như loét dạ dày, viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích, nhiễm khuẩn đường ruột…)
Cơ chế hình thành một cơn đau bụng là khi một tạng rỗng (ví dụ như dạ dày, ruột) bất ngờ bị căng giãn quá mức hoặc các dòng nhu động tăng tần suất co bóp. Ngoài ra các kích thích đến màng bụng và các kích thích bệnh lý của các cơ quan nội tạng cũng được biểu hiện ra bên ngoài bằng các cơn đau bụng.
Dựa theo vị trí của cơn đau mà người ta có thể xác định được bệnh lý được xuất phát từ cơ quan nào trong ổ bụng. Ví dụ nếu cơn đau xuất hiện ở hạ sườn phải hoặc vùng thượng vị, đó có thể là do các bệnh lý về gan và đường mật. Cơn đau xuất phát từ các bệnh lý ở thận và đường tiết niệu như (sỏi thận, sỏi niệu quản, viêm đại tràng) thường xuất hiện quanh rốn, còn đau ở hố chậu phải có thể do viêm ruột thừa hoặc các bệnh lý phụ khoa.
Nguyên nhân đau bụng vào buổi sáng
Đau bụng vào buổi sáng có thể do các nguyên nhân về sinh lý và bệnh lý bên trong cơ thể. Tùy vào vị trí đau, thời gian đau và tần suất lặp lại các cơn đau mà có thể xuất phát từ các cơn đau khác nhau
Do loét dạ dày
Các cơn đau bụng xuất hiện vào buổi sáng ở vị trí khoảng trống giữa ngực và rốn (hay còn gọi là đau vùng thượng vị) có thể do nguyên nhân viêm loét dạ dày tá tràng. Khi dạ dày của bạn bị viêm, loét, vùng niêm mạc sẽ sưng lên, lớp chất nhầy bị bào mòn hoặc ngừng hoạt động khiến acid trong dạ dày tấn công niêm mạc dạ dày và gây các vết loét.
Triệu chứng đặc trưng của cơn đau thượng vị do loét dạ dày tá tràng là đau âm ỉ, nóng rát khó chịu sau xương ức, cảm giác cơn đau như bị bỏng (do acid HCl tăng tiết gây bỏng niêm mạc dạ dày). Cơ vùng thượng vị co cứng lại để chống trả tình trạng bỏng, do đó khi ấn điểm thượng vị sẽ cảm thấy đau. Cơn đau xuất hiện nhiều vào buổi sáng, có thể đau khi đói (là do loét tá tràng) hoặc xuất hiện sau khi ăn no (do loét dạ dày). Ngoài ra loét dạ dày tá tràng còn gây ra các triệu chứng khác như ợ hơi, ợ chua, khó tiêu và buồn nôn
Đau bụng vào buổi sáng do viêm loét dạ dày hay gặp ở những người ăn uống không điều độ, hay bỏ bữa sáng, có thói quen uống rượu vào buổi sáng hoặc hút thuốc lá vào buổi tối trước khi đi ngủ. Ngoài ra triệu chứng này còn xuất hiện ở những người mắc các bệnh tự miễn có ảnh hưởng đến dạ dày hoặc đang sử dụng thường xuyên các thuốc NSAIDS (thuốc chống viêm phi Steroid) như Aspirin, Ibuprofen, Paracetamol…
Tham khảo thêm: Viêm Loét dạ dày – Tá tràng: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và phòng ngừa
Hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là bệnh lý rối loạn tiêu hóa mãn tính do nhu động ruột bị rối loạn hoặc các dây thần kinh ở ruột nhạy cảm quá mức, gây ra hậu quả là thức ăn di chuyển nhanh quá mức qua đường tiêu hóa và đẩy xuống đại tràng, từ đó dẫn đến hiện tượng tiêu chảy và đau quặn bụng vào mỗi buổi sáng.
Cơn đau bụng do hội chứng ruột kích thích gây ra có đặc điểm: cơn đau âm ỉ hoặc đau tức nặng, tập trung ở vùng bên phải và ở phía dưới dạ dày. Cơn đau này có thể xuất hiện dọc theo khung đại tràng, tại các vùng hạ vị và hố chậu, giảm đi đáng kể sau khi đi vệ sinh.
Ngoài ra, người bị hội chứng ruột kích thích có thể kèm theo rối loạn đại tiện, đi ngoài phân lỏng hoặc tiêu chảy và táo bón xen kẽ. Các cơn đau này thường hay gặp phải ở những người bị stress, tâm lí căng thẳng hoặc có chế độ ăn uống không lành mạnh và bất hợp lí
Đau bụng do không dung nạp Lactose
Lactose là một loại đường đôi có nhiều trong sữa và các sản phẩm làm từ sữa. Khi vào trong cơ thể, đến ruột non, đường Lactose sẽ được enzym Lactase chuyển hóa thành 2 loại đường đơn là Galactose và Glucose, từ đó được hấp thu vào trong cơ thể. Hội chứng không dung nạp Lactose xảy ra khi thiếu hụt enzym Lactase do các nguyên nhân bẩm sinh hoặc khi tổn thương thành ruột, cắt đoạn ruột… Khi mắc phải hội chứng này, Lactose sẽ không được chuyển hóa và hấp thu, từ đó gây ra các triệu chứng điển hình là: đầy hơi, đau bụng và tiêu chảy
Tình trạng đau bụng buổi sáng do không dung nạp Lactose thường xảy ra ở những người có thói quen uống sữa buổi sáng và thường xuất hiện sau khi ăn khoảng 30 phút. Triệu chứng lâm sàng phổ biến là đau bụng quặn, bụng cảm thấy trướng và buồn nôn, kết hợp đi ngoài phân lỏng.
Đau bụng do nhiễm trùng đường ruột
Đường ruột nhiễm các loại vi khuẩn, virus gây bệnh cũng là một nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng đau bụng vào buổi sáng
Các loại vi khuẩn, virus thường có trong các loại thức ăn, nước uống mà bạn ăn vào buổi tối hôm trước không hợp vệ sinh, ôi thiu, nấm mốc, sau khi vào đến đường ruột sẽ gây ra các viêm nhiễm, kích thích nhu động ruột và các dây thần kinh ở ruột gây nên hiện tượng đau bụng vào sáng sớm hôm sau. Ngoài ra, nấm Cadida hoặc các loại ký sinh trùng đường ruột cũng là một nguyên nhân phổ biến gây nhiễm trùng đường ruột và biểu hiện ra bên ngoài bằng các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy vào buổi sáng
Có thai
Phụ nữ mang thai ở tuần thứ 18 – 24 của thai kì có thể xuất hiện triệu chứng đau bụng vào mỗi buổi sáng do ở thời điểm này, các dây chằng ở tử cung đang bắt đầu giãn ra để nâng đỡ cho tử cung lớn dần lên cùng với sự phát triển của thai nhi.
Cơn đau điển hình trong trường hợp này là: đau nhói hoặc đau âm ỉ tại vùng bẹn, có thể xuất hiện ở một bên bẹn hoặc cả hai bên. Các cơn đau này thường khá khó chịu, có thể tăng lên khi đi hoặc đứng lâu và giảm đi khi ngồi xuống hoặc nằm nghỉ ngơi. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, không gây nguy hiểm cho cơ thể mẹ và bé. Sau tuần thứ 24 của thai kì, các cơn đau này có thể giảm đi thấy rõ hoặc biến mất
Ngoài ra, ở phụ nữ có thai, còn có thể xuất hiện các cơn đau bụng đi ngoài vào buổi sáng do sự thay đổi nồng độ của các loại hormon trong cơ thể. Tuy nhiên hiện tượng này không chỉ xuất hiện vào buổi sáng mà còn có thể xuất hiện ở bất cứ thời điểm nào khác trong ngày
Tham khảo thêm: [Top] 5 loại que thử thai tốt và CHÍNH XÁC nhất hiện nay dành cho chị em
Đau bụng vào buổi sáng do khó tiêu
Thường xuyên bị khó tiêu, táo bón là một nguyên nhân khá thường gặp khi xảy ra hiện tượng đau bụng vào buổi sáng. Do thời gian đào thải của đại tràng là vào 5 – 7 giờ sáng, nên việc khó tiêu có thể gây ra các cơn đau bụng vào khoảng thời gian này.
Ở những người bị khó tiêu nặng với số lần đi đại tiện ít hơn 3 lần trong 1 tuần, các cơ hoạt động ở đường ruột của những người này có thể bị đình trệ, từ đó dẫn đến các cơn co thắt ở vùng bụng dưới và gây ra đau bụng.
Cách xử lý đau dạ dày vào buổi sáng sau khi ngủ dậy
Sử dụng thuốc tây
Đau dạ dày vào buổi sáng thường xuất hiện do tăng tiết acid HCl trong dạ dày, do đó sử dụng một loại thuốc tây có tác dụng trung hòa H+ là một phương pháp có tác dụng rất nhanh và hiệu quả
Sử dụng các loại thuốc trung hòa acid như Antacid (tác dụng rất nhanh), thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày, các thuốc có tác dụng kháng Histamin và ức chế bơm Proton đều là các biện pháp hiệu quả để ngăn chặn bài tiết dịch vị và cải thiện cơn đau dạ dày hiệu quả. Với các trường hợp viêm loét dạ dày do vi khuẩn Helicobacter Pylori (HP) gây ra, có thể sử dụng thêm một số loại thuốc kháng sinh diệt HP như Amoxicillin, Tetracylin, Metrodazol để tăng thêm tác dụng
Tuy nhiên, cần sử dụng các loại thuốc tây theo chỉ dẫn và phác đồ điều trị của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn đối với cơ thể
Thay đổi chế độ ăn uống
Một chế độ ăn uống lành mạnh và phù hợp với tình trạng cơ thể là một tác nhân quan trọng làm giảm sự xuất hiện của các cơn đau dạ dày vào buổi sáng sau khi ngủ dậy.
Điều quan trọng trong việc thay đổi chế độ ăn uống của bạn là hãy thiết lập lại thói quen ăn sáng hàng ngày. Việc ăn sáng sẽ giúp ổn định và thuyên giảm các cơn đau, đồng thời cũng bổ sung năng lượng cần thiết để bạn có thể bắt đầu một ngày mới
Ngoài ra, cần thay đổi các thói quen ăn uống có thể khiến bệnh đau dạ dày gia tăng như:
Không ăn các thực phẩm và đồ uống có khả năng kích thích dạ dày như: thức ăn nhanh giàu chất béo, các loại thực phẩm cay nóng, chua, các loại đồ ăn đóng hộp, các loại nước uống có gas, bia rượu và cà phê
Vào buổi tối, tránh ăn quá no để dạ dày phải làm việc liên tục vào buổi tối mà không được nghỉ ngơi. Nên ăn tối trước 7h và không nên vận động mạnh hoặc nằm ngay sau khi ăn
Ăn chín uống sôi và tránh ăn các thực phẩm chưa được làm chín hoàn toàn vì có thể gây kích ứng dạ dày, khiến dạ dày tăng tiết acid như: gỏi, nem, tiết canh, sushi…
Khi cơn đau dạ dày xuất hiện, có thể sử dụng các thực phẩm giàu tinh bột để giảm đau như: bột yến mạch, cơm hoặc bánh mì khô và bánh quy lạt
Đi khám bác sĩ
Với những người xuất hiện các cơn đau dạ dày vào buổi sáng một cách thường xuyên và ngày càng nặng lên, nên đi thăm khám bác sĩ để biết tình trạng bệnh của mình và để được chữa trị kịp thời. Nội soi dạ dày hoặc chụp X -quang dạ dày cản quang là những phương pháp thường hay được sử dụng để kiểm tra tình trạng dạ dày của bạn. Nếu xuất hiện các vấn đề như có các ổ loét hoặc ổ viêm, các bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp nhất để bệnh của bạn mau được chữa trị khỏi
Áp dụng các bài thuốc dân gian
Có thể sử dụng các loại thảo dược tự nhiên để làm giảm các cơn đau dạ dày mỗi sáng, điển hình là các loại trà thảo mộc. Có thể kể đến một số bài thuốc dân gian điều trị đau dạ dày như sau:
- Uống trà gừng mật ong vào mỗi buổi sáng: các hoạt chất kháng viêm chống oxy hóa có trong gừng và mật ong có thể làm giảm tình trạng dạ dày tiết acid gây đau, đồng thời còn làm giảm cả các triệu chứng đi kèm như ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, khó tiêu. Ngoài ra, uống một cốc trà gừng mật ong vào buổi sáng còn giúp bạn nâng cao tình thần và tăng hiệu quả làm việc trong ngày.
- Sử dụng nghệ để chữa đau dạ dày: uống một cốc nước bột nghệ hoặc sữa nghệ vào mỗi buổi sáng là một phương pháp đuộc nhiều người sử dụng khi bị đau dạ dày, bởi thành phần Curcumin có trong nghệ đã được ghi nhận tác dụng trung hòa dịch vị, loại bỏ vi khuẩn và giảm các cơn có thắt dạ dày.
- Sử dụng trà bạc hà: bạc hà chứa Methol – là một hoạt chất có tác dụng giảm co thắt quá mức ở dạ dày và đường ruột, đồng thời còn giúp tinh thần sảng khoái thư thái nên rất thích hợp để sử dụng vào buổi sáng
- Uống nước nha đam: nha đam ngoài tác dụng trong việc làm đẹp thì còn có một tác dụng rất quan trọng đối với dạ dày, đó là có các hoạt chất bảo vệ niêm mạc dạ dày, ngăn tiết acid quá mức. Tuy nhiên, khi sử dụng nha đam cần loại bỏ sạch nhựa để tránh gây độc và dị ứng với cơ thể
- Trà hoa cúc chữa đau dạ dày: trà hoa cúc chứa Apigenin với tác dụng kháng khuẩn, giảm đau và giảm các căng thẳng thần kinh nên có thể làm giảm các cơn đau dạ dày một cách nhanh chóng. Ngoài ra, trong trà hoa cúc không chứa Cafein nên rất có lợi cho sức khỏe người sử dụng.
Tham khảo thêm: [Chia sẻ] Bị đau dạ dày nên ăn gì? kiêng gì? Để nhanh khỏi nhất
Khi áp dụng các bài thuốc này, nên nghỉ ngơi sau khi sử dụng khoảng 15 – 30 phút để tình trạng đau này được thuyên giảm hoàn toàn.
