Vai trò của chế độ ăn uống với người đau khớp gối
Đau khớp gối là căn bệnh khá phổ biến hiện nay, tập trung chủ yếu ở người lớn tuổi, tuy nhiên tỉ lệ đau khớp gối ở những người trẻ cũng đang có xu hướng tăng dần.
Khi bị đau khớp gối, tùy từng loại bệnh mà khớp gối có thể hồi phục hoặc không. Đa phần các bệnh lí về khớp sẽ đều có nguyên tắc điều trị là giảm đau, nâng cao chất lượng của cuộc sống, phục hồi chức năng, tránh để những biến chứng về sau.
Có rất nhiều phương pháp điều trị đau khớp gối như dùng thuốc tây, thuốc nam, vật lí trị liệu, phẫu thuật, dùng tế bào gốc. Nhưng tất cả những phương pháp này đều có điểm chung là chế độ ăn uống hợp lí. Có thể nói chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc chữa lành bệnh khớp, bởi thông qua ăn uống, khớp sẽ nhận được những yếu tố cần thiết để chữa lành tổn thương tại khớp. Tuy nhiên ăn cũng cần phải có tính chất chọn lọc, bởi không phải loại thực phẩm nào cũng tốt cho khớp, thậm chí còn gây hại cho khớp.
Để có được chế độ ăn hợp lí, phục hồi bệnh khớp và nâng cao sức khỏe, bạn có thể tham khảo những loại thực phẩm nên ăn và không nên ăn dưới đây.
Đau khớp gối nên ăn gì?
Các loại rau lá xanh và trái cây
- Rau xanh và trái cây đều là những thực phẩm thiết yếu và phổ biến trong cuộc sống của con người. Chúng không chỉ có vị ngon, kích thích vị giác mà còn có tác dụng rất tốt đối với cơ thể. Bởi trong rau xanh và trái cây có chứa lượng lớn chất chống oxy hóa – giúp ngăn ngừa quá trình thoái hóa diễn ra tại cơ thể, đặc biệt là ở tại các khớp. Từ đó tại khớp sẽ giảm sưng, viêm và duy trì sự trơn tru.
- Ngoài ra trong rau củ trái cây còn có chứa lượng lớn chất xơ, kích thích sự nhuận tràng, tăng cường tiêu hóa và hấp thu các chất, đồng thời giúp cho hoạt động đại tiện được dễ dàng. Hầu hết các loại vitamin đều có nguồn gốc từ trái cây và rau xanh, mỗi loại trái cây sẽ có những loại vitamin điển hình với hàm lượng lớn như vitamin C trong cam, quýt, ổi, hay vitamin A trong cà chua, gấc, cà rốt, Kali trong chuối,… Cũng có những loại củ quả chứa nhiều vitamin khác nhau với lượng bằng nhau. Do đó bạn nên bổ sung đầy đủ rau xanh và trái cây mỗi ngày để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh. Lưu ý bạn nên thay đổi thực đơn mỗi ngày, vừa giúp cho vị giác không trở nên nhàm chán, vừa có thể có được mọi loại dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể từ các loại rau xanh và trái cây khác nhau.
Cá béo – thực phẩm chứa hàm lượng Omega 3 cao
Omega – 3 là dưỡng chất được nhắc đến rất nhiều bởi tác dụng của chúng rất tốt với cơ thể. Tuy omeaga – 3 có mặt ở nhiều loại thực phẩm khác nhau nhưng hàm lượng lớn nhất lại tập trung ở 1 số loại cá như cá hồi, cá thu, cá ngừ. Trong đó omega – 3 có tác dụng giảm sưng và giảm viêm trong đau khớp gối. Mỗi tuần bạn nên ăn 1 bữa cá béo để bổ sung đầy đủ Omega – 3 cho cơ thể.
Tham khảo thêm: [Chia sẻ] 6+ Bài tập cho người đau khớp gối đơn giản mà hiệu quả
Xương ống hoặc sườn
- Sụn khớp cấu thành bởi canxi và 1 số loại protein. Tổn thương khớp có thể đến từ nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân thiếu dưỡng chất là nguyên nhân gặp phổ biến hiện nay. Vậy nên đa phần những người bị đau khớp gối đều cần chế độ ăn bổ sung các dưỡng chất thiết yếu này.
- Trong xương ống hoặc sườn có chứa đầy đủ canxi và 1 số loại protein như chrodroitin, glucosamine, giúp tái tạo sụn khớp, phục hồi cấu trúc của sụn khớp. Để lấy được các dưỡng chất này từ xương, bạn nên đun thật kĩ các loại thực phẩm này, như canh hầm xương ống, xương sườn. Mỗi tuần bạn nên ăn từ 2 – 3 bữa để cung cấp dưỡng chất cho sụn khớp, và sự chắc khỏe cho xương.
Tận dụng một số loại gia vị lành mạnh
- 1 số loại gia vị lành mạnh như tỏi, gừng, ớt, hạt tiêu cũng là 1 trong những vị dược liệu được dùng phổ biến để chiết xuất các hoạt chất chữa lành bệnh khớp. Do đó trong bữa ăn hàng ngày, cơ thể có thể hấp thu được 1 lượng lớn các hoạt chất điều trị từ các loại gia vị tưởng chừng đơn giản này.
- Trong ớt có chứa hàm lượng cao Capsain dùng để trị viêm và giảm đau khớp. Allicin là hoạt chất được tìm thấy trong tỏi vừa có khả năng chống oxy hóa, làm chậm quá trình thoái hóa, vừa ức chế hoạt động của virus nên giúp ngăn ngừa các bệnh cảm cúm do virus gây ra. Ngoài ra tỏi còn chứa nhiều hoạt chất khác có ý nghĩa phòng bệnh cao như Dially disulfide, Azone, Phytoncid,… giúp giảm viêm hiệu quả, đồng thời tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Gừng có tính ấm, giúp tăng cường lưu thông máu đến làm giàu dịch khớp, từ đó gián tiếp nuôi dưỡng khớp, vậy nên gừng có tác dụng giảm thoái hóa khớp, giúp cho khớp trơn tru hơn và cải thiện vận động.
Các loại quả kiên và hạt chia
Quả kiên (hay còn gọi là quả nút ) là loại quả gồm 1 nhân và 1 vỏ cứng bao bên ngoài. Những loại quả này bao gồm hạt dẻ, hạt óc chó, hạt macca,… Hạt chia có nguồn gốc ở khu vực Nam Mĩ. Cả quả kiên và hạt chia đều rất bùi, ngậy và thơm ngon, chúng cũng rất tốt bởi giàu omega – 3. Đây là loại acid béo cần thiết cho hoạt động của não bộ, thị giác và còn làm giảm tình trạng viêm và sưng đau khớp. Omega – 3 cũng có tính trơn và nhớt nên bôi trơn các khớp, giúp cho khớp cử động trơn tru, phục hồi mô sụn tại các khớp và nuôi dưỡng khớp. Vì thế, bạn nên ăn những loại hạt và quả này thường xuyên để ngăn ngừa tình trạng viêm khớp.
Các loại đậu
Hạt đậu là 1 nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng cho cơ thể, đặc biệt là protein. Đối với những người ăn kiêng hay ăn chay thì đậu là 1 lựa chọn tốt nhất để bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể. Đậu còn chứa lượng lớn chất xơ, vitamin và chất chống oxy hóa nên chúng vừa cung cấp protein cho khớp, vừa làm giảm quá trình thoái hóa, phục hồi mô sụn. Một số loại đậu nên ăn như đậu lăng, đậu pin tô, đậu xanh, và đặc biệt là đậu nành. Bởi đậu nành không chỉ chứa các thành phần tương tự như các loại đậu khác mà trong đậu nành còn có chứa Isoflavone – chất chống oxy hóa, chống ung thư, kháng viêm, kháng khuẩn đang được áp dụng trong điều trị hiện nay. Theo như 1 số nghiên cứu gần đây, Isoflavone càng ngày càng chứng tỏ vai trò trong điều trị các bệnh lí mạn tính mà điển hình là bệnh về khớp, bởi Isoflavone hoạt động thông qua việc ức chế các yếu tố gây viêm bất thường tại khớp, ức chế các chất gây hủy hoại khớp.
Tham khảo thêm: THUỐC BỔ XƯƠNG KHỚP CỦA MỸ, ÚC, NHẬT TỐT NHẤT HIỆN NAY [BÁC SĨ KHUYÊN DÙNG]
Trái cây nhiều màu
Trái cây nhiều màu có chứa lượng chất chống oxy hóa cao và chất xơ. Do đó chúng làm chậm quá trình lão hóa, làm đẹp da, ngăn ngừa bệnh, đặc biệt là giảm quá trình thoái hóa khớp, giảm viêm và đau tại khớp. Những loại trái cây nên lựa chọn là việt quất, mâm xôi, nho, dưa hấu, xoài, bơ, đào, dứa,…
Thực phẩm giàu Beta carotene
Beta carotene là chất chống oxy hóa mạnh, chúng có khả năng trung hòa các chất oxy hóa trong cơ thể trước khi mà các chất này kịp tấn công gây tổn thương tế bào trong cơ thể. Do đó Beta carotene ngăn ngừa quá trình thoái hóa khớp. Ngoài ra Beta carotene còn ức chế hoạt động của các yếu tố gây viêm và yếu tố gây phá hủy màng hoạt dịch tại khớp, nên hạn chế được các biểu hiện viêm khớp thường thấy. Beta carotene có màu vàng hơi đỏ rất đặc trưng, có thể dễ dàng nhận thấy loại củ quả nào giàu Beta carotene như củ cà rốt, cà chua, gấc,…
Thịt nạc
Đây là loại thực phẩm rất giàu protein, là thức ăn không thể thiếu trong mâm cơm hàng ngày của mỗi gia đình. Chính protein trong thịt nạc góp phần đáng kể trong xây dựng các mô liên kết và các bắp cơ cho cơ thể, làm săn chắc các bắp cơ. Từ đó các bắp cơ trở nên khỏe mạnh , tăng cường khả năng gắng sức cùng nâng đỡ trọng lượng cơ thể với hệ thống xương khớp. Do đó làm giảm áp lực lên các khớp nhất là các khớp ở đầu gối, có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa khớp, giảm đau khớp và tăng cường khả năng vận động, phục hồi chức năng.
Trà xanh
Đây là thức uống mới lạ và rất được ưa chuộng trên thế giới. Bởi lá trà xanh có vị chat đặc trưng nhưng lại thơm ngon và tốt cho sức khỏe. Trong lá trà xanh có nhiều chất chống oxy hóa giúp tăng cường sức đề kháng, trẻ hóa làn da. Trong đó có 1 chất điển hình là polyphenolic vừa đóng vai trò là chất dinh dưỡng, vừa giúp kháng viêm, kháng khuẩn, ngăn vừa hiện tượng miễn dịch quá mức tại khớp gối. Những người bị đau khớp gối nên tận dụng những lá trà xanh tươi ngon để ngăn ngừa và đẩy lùi bệnh tật.
Vitamin C và Bioflavonoids
Vitamin C và Bioflavonoids là 2 loại chất có tác dụng chống oxy hóa, tìm thấy trong nhiều loại rau củ, trái cây. Chúng có tác dụng giảm thoái hóa cốt bào, giúp duy trì mật độ xương, làm cho xương dẻo dai, khó gẫy, ngăn ngừa tình trạng loãng xương. Đồng thời 2 chất này còn làm giảm phát sinh các tổn thương không đáng có ở màng hoạt dịch trong khớp, từ đó ngăn ngừa các tổn thương viêm.
Luôn uống đủ nước
Nước là 1 trong 2 thứ cần thiết để duy trì sự sống con người. Nước chiếm phần lớn thể tích trong cơ thể. Bổ sung nước hợp lí để duy trì thể tích tuần hoàn, duy trì lượng dịch khớp vừa đủ để trao đổi chất và nuôi dưỡng sụn khớp. Lượng dịch khớp tiết ra được duy trì thể tích vừa đủ bôi trơn khớp, vừa ngăn ngừa, lại vừa giảm viêm khớp hiệu quả. Lượng nước uống khuyến cáo mỗi ngày là khoảng 2 lít cho mỗi người.
Người đau khớp gối nên kiêng ăn gì
Thực phẩm chứa nhiều cholesterol
Cholesterol là chất được sản sinh liên tục bên trong cơ thể để tham gia vào các hoạt động cấu trúc tế bào cơ bản, là tiền chất của 1 số loại Hormon mà điển hình là Hormon sinh dục. Tuy nhiên lượng cholesterol mà cơ thể sử dụng lại quá ít so với lượng cholesterol sản sinh hàng ngày tại gan. Cholesterol thừa 1 phần được đẩy xuống mật, tạo muối mật và thải ra ngoài. Nhưng nếu quá thừa cholesterol, thì chúng sẽ được vận chuyển trong máu và gây ra tình trạng lắng đọng cholesterol tại các thành mạch, gây ra mảng xơ vữa, lâu ngày làm hẹp lòng mạch, cản trở máu lưu thông. Hiện nay, cholesterol xấu được coi là nguyên nhân chính của nhiều bệnh lí tim mạch và tử vong. Việc cholesterol bít tắc lòng mạch ảnh hưởng đến lưu thông máu, giảm khả năng tuần hoàn và cung cấp chất dinh dưỡng cho dịch khớp để thực hiện vai trò nuôi dưỡng khớp xương. Vậy nên để bảo vệ đầu gối của mình, cũng như phòng ngừa các bệnh tim mạch nguy hiểm, bạn nên cân nhắc khi ăn các thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao như đồ ăn nhanh, nội tạng động vật.
Đồ uống có ga và các chất kích thích
Có thể nói đây là những thức uống rất được ưa chuộng hiện nay. Tuy nhiên khi uống, chúng sẽ gây ra những hậu quả đáng kể tại khớp. Nước ngọt là 1 kho dự trữ đường rất lớn, khi đường vào trong cơ thể, nó sẽ kích thích viêm mạnh, nhất là tại khớp gối, vậy nên khi bạn đang có hiện tượng đau khớp, nên tránh dùng đồ uống có ga, nước ngọt. Ngoài ra nồng độ cồn trong 1 số loại rượu cũng gây tàn phá xương và khớp. Một số chất kích thích như cafein cũng làm giảm mật độ xương do tăng cường rút canxi ra khỏi xương, ức chế quá trình nạp canxi từ bên ngoài của xương. Vậy nên những người bị đau nhức tại khớp, những người lớn tuổi nên hạn chế những chất kích thích vì đó là 1 trong những nguyên nhân phổ biến gây thoái hóa khớp và loãng xương hiện nay.
Tham khảo thêm: Riêng tư: [Review] Viên khớp Tâm Bình có lừa đảo không, Có tốt không, Giá bán?
Bị đau khớp gối nên kiêng ăn bánh kẹo và các chất tạo ngọt
Bánh kẹo và chất tạo ngọt cũng mang lượng đường lớn để kích thích vị giác, giúp ăn ngon miệng và tăng tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên đường cũng có những mặt lợi và mặt hại. Ở độ tuổi trưởng thành, nguồn dinh dưỡng lúc này không thực sự cần quá nhiều, nếu lượng đường đưa vào mà không cân bằng với lượng đường cơ thể tiêu thụ mỗi ngày, đó là nguyên nhân của nhiều bệnh lí và triệu chứng nguy hiểm. Đường kích hoạt quá trình viêm, thậm chí viêm tăng lên ở các khớp bị tổn thương. Ăn nhiều đường cũng gây ra tăng cân – béo phì – gián tiếp tăng áp lực lên khớp gối đã bị tổn thương sẵn. Do vậy bạn nên cân nhắc khi ăn những đồ ngọt.
Bị đau khớp gối nên kiêng ăn ngũ cốc tinh chất
Ngũ cốc tinh chất hay chính là bột mì trắng. Trong bột mì có chứa chất kích thích quá trình viêm mạnh. Đồng thời bột mì khi đi vào trong cơ thể, nó cũng cung cấp 1 lượng đường tương đối lớn. Do đó ngũ cốc tinh chất không nên sử dụng trong lúc bạn đang phát triển cơn đau khớp gối.
Hạn chế ăn các loại thịt đỏ
Thịt đỏ là những loại thịt như thịt bò, thịt lợn. Thịt đỏ có những đặc trưng là chứa rất nhiều nhân purin. Khi ăn 1 lượng lớn thịt đỏ, đồng nghĩa với việc chúng ta đã đưa vào cơ thể 1 lượng lớn purin. Tự cơ thể chúng ta đã tự sản sinh purin, kết hợp với purin đưa từ ngoài cơ thể vào khiến cho chu trình tổng hợp acid uric trong cơ thể diễn ra mạnh mẽ hơn. Một lượng lớn acid uric được tạo ra trong cơ thể trong thời gian ngắn sẽ gây ra hiện tượng quá bão hòa, và kết tinh 1 vài tinh thể muối urat – lắng đọng tại các vị trí ưa thích là các khớp. Chúng tồn tại ở khớp như những thể lạ, kích hoạt miễn dịch gây ra phản ứng viêm để tấn công các tinh thể này. Trong các sản phẩm của miễn dịch, có những yếu tố gây viêm như các chất trung gian hóa học, các cytokine, TNF alpha. Chúng không chỉ gây viêm mà còn gây ra phá hủy mô xung quanh như màng hoạt dịch, mô sụn. Do đó đau lại càng thêm đau, nhất là với những người đang có sẵn bệnh về khớp. Vậy nên hạn chế thịt đỏ là điều cần thiết mà người bệnh khớp cần biết để duy trì sự ổn định cho khớp.
Tham khảo thêm: [Review] Mộc Cốt Linh là sản phẩm gì? Có thực sự tốt không? Giá bán
Tránh xa các loại thực phẩm có chất bảo quản
Chất bảo quản có hại cho sức khỏe con người. Khi dùng các thực phẩm chứa chất bảo quản, chúng sẽ kích thích phản ứng viêm và đau tại khớp. Không chỉ tại khớp mà chúng còn gây hại cho tim mạch, lá gan, nên bạn cần tránh ăn những loại thực phẩm này.
Thực phẩm chứa nhiều muối
Khi ăn nhiều muối, muối sẽ kích thích thải canxi qua thận gây mất canxi. Canxi liên tục bị rút từ xương ra tuần hoàn chung là tiếp tục thải qua thận như vậy, lâu dần sẽ làm tổn hại mật độ xương, sụn khớp. Vậy nên trong thói quen ăn, bạn nên hạn chế lượng muối đưa vào cơ thể mỗi ngày. Bởi muối có thể gây ra 1 số hậu quả khôn lường như tăng huyết áp, huyết áp cao, mất canxi, loãng xương, hao mòn sụn khớp,… Lượng muối mỗi ngày nạp vào cơ thể khoảng 2.3 gram, các loại đồ ăn nhiều muối như dưa muối, cà ghém, cá khô,… bạn đều không nên ăn.
Thực phẩm có chứa nhiều axit oxalic
Cần hạn chế sử dụng các thực phẩm giàu aicd oxalic như mận, củ cải,… vì chúng có thể làm tăng mức độ đau khớp nếu như bạn đang có đau khớp hoạt động. Ngoài ra acid oxalic còn có khả năng “lấy cắp” canxi của cơ thể, tạo thành các tinh thể lắng đọng tại thận gây sỏi thận và gây loãng xương. Hạn chế ăn thực phẩm giàu acid oxalic là cách tốt nhất để hạn chế sỏi thận và loãng xương.
Thực phẩm chứa hàm lượng phosphor cao
Quá nhiều phosphor trong máu sẽ kích thích làm giảm nồng độ canxi máu, tăng thải canxi qua thận làm mất lượng lớn canxi từ xương. Từ đó làm giảm mật độ xương, xương trở nên dòn, dễ gãy, sụn khớp vì thế cũng bị bào mòn dần, trở nên xù xì, thô ráp. Những người có bệnh về xương khớp nên hạn chế ăn thực phẩm giàu phosphor như trứng, sữa, thịt gà.
Những lưu ý điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt của bệnh nhân đau khớp gối
- Bạn nên lưu ý các loại thực phẩm và đồ uống nên ăn và nên kiêng như đã trình bày ở phần trên.
- Tuy nhiên bạn không nên áp dụng 1 chế độ ăn kiêng tuyệt đối những thực phẩm ở trên. Cách tốt nhất để bảo vệ khớp gối mà vẫn duy trì được sức khỏe là bạn nên ăn vừa phải để cơ thể không bị thiếu chất hay thừa chất.
- Bạn nên kiểm soát cân nặng, giảm cân nếu có thừa cân. Nếu đã thừa cân, bạn nên hạn chế ăn ngọt, nhiều đường, tinh bột.
- Cùng với chế độ ăn uống, bạn cần kết hợp vận động sao cho phù hợp với tình trạng đau khớp. Nếu đau nhưng có thể vận động được, bạn nên đi lại cho các mô sụn được phục hồi. Vận động kết hợp giữa các bài tập có thể xem như 1 phương pháp vật lí trị liệu rất hay, có thể hỗ trợ giảm đau, giảm viêm và đẩy nhanh quá trình phục hồi khớp. Bạn có thể tham khảo 1 số bài tập cũng như các tư thế tập cho người đau khớp gối để áp dụng tại nhà nhé.
