Phì đại tuyến tiền liệt là căn bệnh thường gặp ở nam giới tuổi trung niên, làm giảm chất lượng cuộc sống cũng như sức khỏe của người bệnh. Trong bài viết này, hãy cùng Heal Central tìm hiểu về căn bệnh này.
Phì đại tuyến tiền liệt là gì ?
Phì đại tuyến tiền liệt là tình trạng tăng sinh quá mức của tế bào biểu mô và tế bào trong vùng mô chuyển tiếp của tuyến tiền liệt. Trong quá trình sinh trưởng và phát triển của bệnh các mô tuyến tiền liệt lớn lên, chèn ép vào niệu đạo làm cản trở dòng nước tiểu dẫn đến tình trạng bệnh lý.
Thực ra bệnh không phải bệnh nguy hiểm, là bệnh lành tính nhưng gây ra cho người bệnh nhiều phiền toái, khó chịu trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Vậy tuyến tiền liệt có chức năng gì và khi mặc phải bệnh lý phì đại tuyến tiền liệt sẽ gây ra những biểu hiện lâm sàng nào.
Tuyến tiền liệt là một bộ phận thuộc hệ thống sinh dục nam giới, bộ phận này là một tuyến nhỏ có kích thước 10-12 gr chỉ ở nam giới, nằm sát dưới cơ bàng quang bao quanh niệu đạo chỗ nối với cổ bàng quang.
Ở nam giới ai cũng phải trải qua sự mở rộng tuyến tiền liệt. Ở giai đoạn sơ sinh,cơ quan này có kích thước khoảng bằng hạt đậu. Từ 20-25 tuổi thì tuyến tiền liệt có kích thước ổn định, rộng khoảng 4cm, cao khoảng 3cm và dày khoảng 2,5cm. Tuyến tiền liệt bao gồm 3 chức năng chính là:
- Tiết và tích trữ dịch: Tuyến tiền liệt tiết ra một lượng lớn chất dịch nhầy trắng, chất này sẽ kết hợp với tinh trùng tạo ra tinh dịch. Chất nhầy trắng mang chức năng quan trọng là trung hòa axit loãng của tinh dịch giúp tinh trùng chuyển động trong hệ thống sinh dục nam giới một cách dễ dàng.
- Co bóp và kiểm soát nước tiểu: Nhờ có tuyến tiền liệt mà trong quá trình phóng tinh không xảy ra hiện tượng chảy ngược tinh dịch, cơ thắt trong ở đáy bàng quang sẽ đóng chặt để ngăn không cho tinh dịch trào ngược vào bàng quang.
- Vai trò vận chuyển: Trong tuyến tiền liệt có đường dẫn nước tiểu và hai đường dẫn tinh đi qua, khi phóng tinh, cơ của tuyến tiền liệt và ống dẫn tinh co lại giúp tinh trùng đi qua niệu đạo và ra ngoài.
- Ngoài những chức năng chính trên, tuyến tiền liệt còn có vai trò quan trọng giúp nam giới đạt được khoái cảm trong lúc quan hệ nhờ tiết ra dung môi giúp kích thích hưng phấn tình dục ở nam giới.
Đối tượng thường bị phì đại tiền liệt tuyến
Thông thường nam giới trên 50 tuổi, nam giới bước vào giai đoạn mãn dục thường có nguy cơ cao mắc phải căn bệnh này.
Bên cạnh đó, một số yếu tố khác như gia đình từng có người mắc phì đại tuyến tiền liệt, người lười vận động, béo phì, lối sống không khoa học, lạm dụng rượu bia, thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ gây ra bệnh.
Bệnh phì đại tuyến tiền liệt hình thành như thế nào?
Bệnh gồm ba giai đoạn:
- Đầu tiên là giai đoạn ủ bệnh: Người bệnh thường ở độ tuổi 40, lúc này nội tiết tố nam suy giảm gây ra hiện tượng lão hóa, xơ tế bào tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, mật độ những tế bào bị u xơ này chiếm tỉ lệ nhỏ nên chưa gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh.
- Tiếp theo là giai đoạn phát bệnh: Thường xuất hiện trong độ tuổi từ 50-55, lúc này những tế bào u xơ bắt đầu phát triển rất mạnh, mật độ u xơ chiếm tỉ lệ cao khiến cho toàn bộ tuyến tiền liệt tăng thể tích, đồng thời xơ cứng gần giống như những viên đá gây bít tắc làm cho người bệnh có biểu hiện bệnh (tiểu khó hay bí tiểu).
- Cuối cùng là giai đoạn nặng: Xuất hiện khi người bệnh không được điều trị kịp thời thì sẽ chuyển sang giai đoạn cuối. Lúc này nước tiểu bị ứ đọng trong bàng quang sẽ dẫn đến tình trạng tích tụ, lắng cặn trong thời gian dài gây viêm nhiễm, xước xát, để lâu hơn nữa có thể bị nhiễm khuẩn ngược lên thận gây suy thận ở nam giới.
Biến chứng của bệnh phì đại tuyến tiền liệt
Nhiều trường hợp nam giới thường chủ quan với căn bệnh này, không chữa trị sớm nên đã để lại nhiều biến chứng nguy hiểm. Một số biến chứng có thể kể đến như:
- Nhiễm trùng đường tiết niệu gây ra tình trạng bí tiểu, hay buồn đi tiểu gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.
- Tình trạng bí tiểu kéo dài sẽ ảnh hưởng đến thận, giảm chức năng thận do ngăn cản dòng chảy của nước tiểu, tiến đến suy thận.
- Phì đại tuyến tiền liệt nếu không điều trị dứt điểm còn có thể dẫn đến nguy cơ ung thư.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây ra bệnh phì đại tuyến tiền liệt có rất nhiều, phổ biến là những nguyên nhân sau:
- Do những tế bào tuyến tiền liệt tiếp tục tăng sinh và phát triển.
- Do sự gia tăng hàm lượng DHT trong cơ thể của nam giới.
- Do yếu tố tuổi tác: Thường xuất hiện khi nam giới bước vào độ tuổi trung niên.
- Do thói quen sinh hoạt thường ngày thiếu khoa học như cung cấp không đủ chất dinh dưỡng, sử dụng chất kích thích.
- Do căng thẳng, stress kéo dài: Trong cuộc sống hiện đại vội vã đã làm con người trở lên bận rộn, căng thẳng vì thế đây cũng là nguyên nhân đáng kể gây phì đại tuyến tiền liệt.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh
Triệu chứng về bệnh phì đại tuyến tiền liệt chủ yếu là vấn đề tiểu tiện và tăng dần theo thời gian nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh này thường có sáu triệu chứng lâm sàng thường thấy là :
- Tiểu són: Khi mắc bệnh thì vấn đề đi tiểu tiện són ra quần là không kiểm soát được. tùy theo mức độ mà có tình trạng tiểu són vào thời gian khác nhau. Cụ thể, khi người bệnh mắc bệnh nhẹ thì chỉ tiểu són vào ban đêm khi ngủ còn nếu bệnh đã nặng hơn thì tình trạng này còn có thể diễn ra cả vào ban ngày. Tình trạng bệnh lý này đã gây ra cho người bệnh không ít rắc rối trong lối sống.
- Khó tiểu: Người bệnh luôn có cảm giác buồn tiểu nhưng khi đi tiểu lại thấy vô cùng khó khăn, lượng nước tiểu đi ra ngoài cũng rất ít. Chính vì điều này đã làm cho người bệnh trong cảm giác bứt rứt, khó chịu.
- Tiểu ngắt quãng: Khi đi tiểu tiện, người bệnh rất hay trong tình trạng tiểu ngắt quãng. Đây được coi là dấu hiệu đặc trưng của bệnh phì đại tuyến tiền liệt. bệnh trở lên nặng hơn khi sử dụng chất kích thích vì vậy mọi người cần lưu ý điều này.
- Tiểu nhiều lần: Trong một ngày người bệnh sẽ đi tiểu nhiều hơn bình thường (về số lượng lần tiểu tiện)
- Tiểu ra máu: Khi đi tiểu có thể xuất hiện máu kèm theo nước tiểu khi đi ngoài cơ thể. Nguyên nhân hiện tượng này được cho là huyết quản giãn nở đứt vỡ.
- Bí tiểu hoàn toàn: Đây được cho là biểu hiện lâm sàng nặng nhất do tuyến tiền liệt chèn ép vào niệu đạo. Lượng nước tiểu bị tích trữ trong cơ thể người bệnh sẽ dẫn đến nhiều hậu quả nghiệm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
Bệnh phì đại tuyến tiền liệt cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, nếu không có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như: sỏi bàng quang, nhiễm trùng, suy thận… Do đó chúng ta cần lưu ý khi có những dấu hiệu bệnh để đến bác sĩ chuyên khoa khám và điều trị tránh diễn biến bệnh xảy ra nghiêm trọng.
Điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt
Điều trị bệnh càng sớm khả năng hồi phục bệnh càng cao, giúp tiết kiệm nhiều về thời gian và tiền bạc. Dưới đây là một số thông tin khái quát cơ bản về cách điều trị phì đại tuyến tiền liệt:
- Điều trị nội khoa: Đó là phương pháp điều trị bằng thuốc. Có hai nhóm thuốc phổ biến là nhóm ức chế 1-anpha (tác dụng là làm giảm kích thước của tuyến tiền liệt) và nhóm ức chế 5-alpha (tác dụng là làm giảm triệu chứng bệnh ở mức vừa phải, giảm bí tiểu). Nhưng khi dùng thuốc người bệnh cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ phụ trách vì thuốc mang nhiều tác dụng phụ như hạ huyết áp.
- Phẫu thuật: Sử dụng khi phương pháp nội khoa không đạt hiệu quả cho người bệnh vì người bệnh đã xuất hiện triệu chứng lâm sàng nghiêm trọng như nhiễm trùng đường tiểu, suy thận, sạn trong bàng quang,.. Phẫu thuật nội soi được coi là ưu điểm, trở thành “tiêu chuẩn vàng” trong điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt vì phương pháp này ít gây đau đớn, không lo để lại sẹo, sức khỏe có thể được phục hồi nhanh và xuất viện khá sớm.
Phương pháp phòng bệnh
Phì đại tuyến tiền liệt là bệnh gây ra nhiều phiền toái, bất tiện. Nguy cơ mắc bệnh này khá cao ở hầu hết nam giới (chiếm đến 50% ở nam giới ở độ tuổi 50 và chiếm tới 90% ở độ tuổi trên 80) vì thế nam giới cần lưu ý phòng bệnh vì phòng bệnh hơn là chữa bệnh. Hãy cùng áp dụng các biện pháp sau đây để tránh bệnh phì đại tuyến tiền liệt một cách hiệu quả:
- Thay đổi thói quen sinh hoạt: Tập thể dụng đều đặn, thường xuyên kiểm tra sức khỏe, hạn chế các loại đồ uống vào buổi tối, hạn chế ngồi một chỗ trong thời gian dài.
- Ăn uống điều độ: Nên cung cấp sản phẩm rau họ cải, hoa quả tươi, hạn chế đồ uống có gas.
- Phì đại tuyến tiền liệt thường xuất hiện ở nam giới từ độ tuổi trung niên trở đi, cùng với nhịp sống hối hả hiện đại làm tỷ lệ nhiễm bệnh càng cao. Vì thế cần tích cực phòng và điều trị bệnh một cách hợp lý và hiệu quả để cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
Một số câu hỏi thường gặp
Bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt nên ăn gì?
Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc, chế độ ăn uống cho bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt cũng rất quan trọng, góp phần đẩy nhanh quá trình hồi phục đồng thời hạn chế tình trạng bệnh tiến triển nặng thêm.
Một số thực phẩm nên ăn:
- Bơ: Bơ cung cấp sterol tự nhiên, cải thiện tình trạng bí tiểu, khó tiểu ở bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt.
- Cá hồi cung gấp lượng Omega-3 dồi dào, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, giảm tình trạng, các triệu chứng viêm hiệu quả.
- Ngoài ra, các loại rau xanh như rau cải, súp lơ, cải xanh,… các loại quả mọng, đậu nành cũng là các thực phẩm tốt cho bệnh nhân phì đại tiền liệt tuyến.
Bệnh nhân nên hạn chế các thực phẩm như thịt đỏ, thức ăn dầu mỡ hay thức ăn mặn, hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục khi điều trị bệnh.
Bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt nên uống thuốc gì?
Thông thường bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt có thể điều trị bằng thuốc hay phương pháp phẫu thuật.
Một số thuốc thường được sử dụng: Các thuốc ức chế Alpha 1 như Alfuzosin, Terazosin.
Tuy nhiên bệnh nhân không nên tự ý điều trị mà nên đến các cơ sở Y tế để được khám, xét nghiệm và bác sĩ đưa ra phương án điều trị thích hợp.
Phì đại tuyến tiền liệt có nên quan hệ không?
Các chuyên gia đã đưa ra lời khuyên rằng: Không nên quan hệ nếu mình đang bị phì đại tuyến tiền liệt vì có thể lây nhiễm cho bạn tình. Vì vậy, nếu phát hiện hay đang điều trị phì đại tuyến tiền liệt, hãy dừng quan hệ tình dục cho đến khi điều trị khỏi hoàn toàn.
Chi phí mổ phì đại tuyến tiền liệt
Hiện nay có rất nhiều cơ sở Y tế trên cả nước có dịch vụ phẫu thuật phì đại tuyến tiền liệt. Giá cả và chi phí có thể chênh lệch giữa từng khu vực. Bệnh nhân nên đến những bệnh viện lớn, có uy tín để có thể thăm khám và điều trị được hiệu quả và an toàn.
